Wat is auteursrecht en waar kun je auteursrecht op hebben?

Als je een artikel hebt geschreven, een foto of video hebt gemaakt of een kunstwerk hebt geschilderd, dan heb je op deze werken het auteursrecht. Het auteursrecht beschermt alle originele werken die jouw persoonlijke stempel als maker dragen. Werk dat onder het auteursrecht valt, mag zonder jouw toestemming niet door anderen gebruikt worden. Belangrijk, want anders zouden andere partijen er ongestraft met je werk vandoor kunnen gaan.

Wat is auteursrecht?

Het auteursrecht is het recht van een schrijver, wetenschapper of kunstenaar op het openbaar maken of verveelvoudigen van zijn of haar werk. Het auteursrecht beschermt jou als maker: jij moet zelf kunnen bepalen wat er met je werk gebeurt. Willen anderen gebruik maken van jouw werk, dan moeten ze daar jouw toestemming voor hebben. In dat geval vraag je een vergoeding, zodat je nog altijd aan je werk verdient. De regels rond het auteursrecht staan beschreven in de Auteurswet.

Betekenis auteursrecht volgens de Auteurswet

In artikel 1 van de Auteurs bestaat de betekenis van auteursrecht als volgt beschreven:

Het auteursrecht is het uitsluitend recht van de maker van een werk van letterkunde, wetenschap of kunst, of van diens rechtverkrijgenden, om dit openbaar te maken en te verveelvoudigen, behoudens de beperkingen, bij de wet gesteld.

Voor wie is het auteursrecht bedoeld?

Het auteursrecht beschermt makers van creaties die vallen onder de noemers letterkunde, wetenschap of kunst. Die bescherming is belangrijk, omdat anderen er anders zomaar met je originele product vandoor kunnen gaan.

Waar kun je auteursrecht op hebben?

Je kunt auteursrecht hebben op alle originele werken die je zelf hebt gecreëerd, zoals artikelen, wetenschappelijke publicaties, boeken, essays, stripboeken, foto’s, films, muzikale composities, schilderijen, grafisch ontwerpen, bouwtekeningen of websites. Ook software, videogames en apps vallen onder het Nederlandse auteursrecht.

Lees ook meer interessante artikelen over merklicenties, merknaam laten bedenken of de meest uiteenlopende bedrijfsnaam voorbeelden die auteursrechten bezitten.

Hoe ontstaat het auteursrecht?

Het auteursrecht hoef je niet vast te leggen of te deponeren. Het ontstaat automatisch zodra dat het werk wordt gecreëerd. Het auteursrecht vervalt in de EU zeventig jaar nadat de maker is overleden.

Voorwaarden om te voldoen aan auteursrecht

Om te zorgen dat een werk auteursrechtelijk beschermd is, moet het wel aan drie voorwaarden voldoen:

1. Het werk moet origineel zijn. Dat betekent dat er creativiteit in moet zitten en het niet ontleend mag zijn aan ander werk. Het werk draagt het persoonlijke stempel van de maker, die tijdens het creëren duidelijk zelf creatieve keuzes heeft gemaakt.
2. Het werk moet zintuigelijk waarneembaar zijn: je moet het kunnen zien, lezen of horen. Dat houdt in dat het werk concreet en uitgewerkt moet zijn. Een idee dat slechts in je hoofd bestaat kan niet onder het auteursrecht vallen.
3. Het werk valt niet onder het auteursrecht als het puur een technisch product of proces is en de vormgeving alleen bijzaak is. In dat geval hoort het werk onder het octrooirecht beschermd te worden.

Wat valt niet onder het auteursrecht?

• Feiten en data. Elke maker mag feiten en data gebruiken om op basis daarvan zijn eigen, originele werk te maken. Dat werk valt vervolgens wel onder het auteursrecht.
• Stijlen en trends. Je mag bijvoorbeeld een muziekstuk in een bepaalde muziekstijl maken, zolang je maar geen muziek overneemt die door anderen gemaakt is.
• Ideeën en theorieën. Een idee kan niet beschermd worden onder het auteursrecht. Een concrete uitwerking van dat idee wel. Wil je je idee toch beschermen voordat je het hebt uitgewerkt? Leg het dan vast in een zogenoemd I-DEPOTbij het BOIP, Benelux-Bureau voor de Intellectuele Eigendom.
• Wetten, besluiten, uitspraken en verordeningen van de overheid vallen niet onder het auteursrecht.

Verschil tussen auteursrecht, copyright en intellectueel eigendom

Er is geen verschil tussen auteursrecht en copyright: deze termen betekenen allebei hetzelfde. Het auteursrecht valt onder het intellectueel eigendomsrecht: een verzamelterm voor verschillende wetten die makers van een bepaald product beschermen.

Hoe bewijs je dat je auteursrecht hebt?

Omdat auteursrecht nergens officieel is geregistreerd, is het aan te raden om je naam en een datum op je werk te zetten, met een © (het copyright-teken). Je kunt ook een notaris vragen om je auteursrecht op een werk vast te leggen met een datumstempel of een akte. Dit puur als bewijs dat je je werk op een bepaalde datum al in je bezit had.

Wie heeft het auteursrecht op een werk?

In de basis is de maker van het werk de houder van het auteursrecht, maar er zijn uitzonderingen. Als je werknemer bent (en dus een dienstverband hebt) en in opdracht van je werkgever een product hebt gemaakt, dan is je werkgever de auteursrechthebbende. Ben je zzp’er en maak je een werk in opdracht van een bedrijf, dan heb je wel zelf het auteursrecht, behalve als je daar met je opdrachtgever andere afspraken over hebt gemaakt.

Kun je het auteursrecht overdragen?

Het is mogelijk om je auteursrecht (deels) over te dragen aan een andere partij. Je kunt je werk bijvoorbeeld in licentie geven. In dat geval geef je een ander bedrijf toestemming om jouw werk te exploiteren. De licentienemer mag jouw beschermde product, dienst of techniek leveren of produceren (tegen een vergoeding of winstdeling), terwijl jij als licentiehouder eigenaar blijft. Zo kun je een bedrijf in het buitenland bijvoorbeeld toestemming geven om jouw product te verkopen. Dat is voor jou een mooie kans om nieuwe markten aan te boren.

Wat als je auteursrecht geschonden wordt?

Wordt je werk zonder jouw toestemming verspreid of gepubliceerd? Dan wordt je auteursrecht geschonden. Schakel in dat geval direct een gespecialiseerde advocaat in, die je kan helpen om de juiste stappen te zetten. Je kunt via de rechter proberen je gelijk te halen en te zorgen dat je werk niet meer wordt verspreid. Bovendien kun je een schadevergoeding eisen. Logisch, want de tegenpartij heeft mogelijk geld verdiend aan jouw werk.

Wil je meer informatie over hoe je je eigendommen kunt beschermen kijk dan veder in onze kennisbank. Liever meer informatie over Brandio